YAYIN ETİĞİ VE SAHTECİLİK AÇIKLAMASI
ETİK AÇIKLAMA
Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, yayınlanan içeriğin doğruluğunun en üst düzeyde korunacağını taahhüt etmektedir. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, yayın etiği ilkelerine en üst düzeyde uyan ve hakemlerin ve yazarların birbirinden haberinin olmadığı hakem değerlendirme sistemine sahip olan bir dergidir. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi'ndeki yayın süreci, bilginin nesnel bir şekilde geliştirilmesi ve sunulmasına yönelik oluşturulmuştur. Bu nedenle uygulanan süreçler yazarların kalitesine ve yazarları destekleyen kurum çalışmalarının kalitesine yansımaktadır. İncelenen makaleler bilimsel yöntemi somutlaştırmakta ve teşvik etmektedir. Bu noktada sürecin tüm paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakem ve editörler) etik ilkeler ile ilgili standartlara uyması önem arz etmektedir.
Bilim Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler
İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,
Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,
Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 8).
Etik Beyan
• İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymalıdır.
• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi gerekir.
• Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğraf vb. kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi gerekir.
• Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu”nun alındığının belirtilmesi gerekmektedir.
• Araştırma aşağıda listelenen alanlarda yapılmışsa çalışmanın ekinde “Etik Kurul İzni” yüklenmesi zorunludur.
Etik Kurul İzni Gerektiren Araştırmalar
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
• İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
• İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
• Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
• Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar.
Yazarın Sorumlulukları
Makale Yazarlığı
Metin yazarlığı, metne önemli katkıda bulunmuş yazarlarla sınırlı tutulmalıdır. Yazarlar çalışmalarında yer alan yazılımların, anketlerin/web araştırmalarının ve ölçeklerin kullanım iznine sahip olmalıdır. Yazarlar metinlerini Dergiye gönderdiklerinde yazar grubu, yazışmaları yürüten yazar ve yazarların sırası konularında yanlış bilgi vermemeye özen göstermelidir. Genelde metnin değerlendirilmesi aşamasında yeni yazar eklemeye ya da mevcut yazarları çıkarmaya izin verilmemektedir. Fakat bazı durumlarda yazar ekleme ya da silme mümkün olabilmektedir. Yazarlar konusunda değişiklik yapıldığında değişikliğin nedenleri detaylı bir şekilde açıklanmalıdır. Metnin kabul edilmesinden sonra yazar değişikliğine izin verilmemektedir.
Özgünlük ve Gerçeklik
Araştırmadaki tüm verilerin gerçek ve özgün olması gerekir. Yazar doğru veriler üzerine kurgulanmış çalışmasının önemine dair objektif bir tartışma sunmalıdır. Kasten yanlış bilgi sunmak kabul edilemez gayri ahlaki bir davranıştır.
Birden Fazla, Gereksiz veya Eşzamanlı Yayınlama
Yazar, aynı araştırmasını birden fazla dergide yayımlanmasına, daha önce yayınlanmış bir yazıyı yeniden yayınlamaya teşebbüs etmemeli, bilim araştırma ve yayın etiğine uymalıdır. Bu tür teşebbüsler kabul edilemez gayri ahlaki davranışlardır.
Kaynaklar
Çalışmalarda yararlanılan bütün kaynakların gösterilmesi/atıfta bulunması zorunludur.
İfşa ve Çıkar Çatışması
Yazarlar, metinlerinin sonuçlarını ya da yorumunu etkileyebilecek her tür finansal ya da başka nitelikli çıkar çatışmasını açıkça ifade etmeli ve araştırmaya finansal destek sağlayan kişileri ya da kurumları belirtmelidir. Bütün yazarlar, fonlama kaynakları ile finansal ya da finansal olmayan çıkarlar konusunda bilgi vermeli; insanları ve/veya hayvanları içeren araştırmalar için etik kurul onayı almalı ve araştırmanın hayvanları içermesi durumunda hayvanların durumunun dikkate alındığını belirten bir açıklamada bulunmalıdır.
Yayınlama Ücreti
Dergimizde yayımlanan tüm araştırmalar için yazarlardan herhangi bir ücret alınmaz.
Yayınlanmış Çalışmalarda Düzeltme
Yayınlanmış çalışmada önemli eksiklik veya yanlışlık tespit edilirse editöre haber vermesi yazarın sorumluluğundadır. Durumun düzeltilmesi kapsamında gerekli işlemleri yapmak için yazar dergimizin editoryal ekibi ile iş birliği yapması gerekir.
Makale Geri Çekme
Yazar dergimizin yayım süreçlerinde değerlendirilen çalışmasını geri çekebilir.
Orijinallik ve İntihal
Yazarlar, özgün bir araştırma yapmayı ve raporlamayı hedeflemelidir. Yararlandığı çalışmalara uygun şekilde atıfta bulunmalıdır. Yazarın kendi çalışması da dahil olmak üzere diğer yayınlardan yaptığı usulsüz aktarımlar önemli bir ahlaki sorundur ve suçtur. Dergimize gönderilen çalışmaların intihal taraması neticesinde benzerlik oranın %20'nin altında olması gerekmektedir.
Çift Taraflı Kör Hakemlik
Dergimizde çift taraflı kör hakemlik uygulanmaktadır.
Hakemlerin Sorumlulukları
Gizlilik
Hakemler gönderilen metinlerle ilgili her tür bilgiyi gizli ve özel bilgi olarak görmelidir. Hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir araştırmada yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmamalıdır. Bu durum inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir. Değerlendirme yapan hakemlerin isimleri açıklanmaz/yayınlanmaz.
Objektiflik Standartları
Hakemlik, yazarı kişisel olarak eleştirmeden objektif bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Makale önerisi ile ilgili yorumlar tarafsız olarak yapılmalı ve yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabileceği şekilde öneriler yapılmalıdır. Yazarlara yönelik kişisel eleştiriler uygun değildir.
Editörlerin Kararlarına Katkı
Hakem, sistem üzerinden atandığı ve görevi kabul ettiği andan itibaren değerlendirme sürecinde “Hakem Değerlendirme Kriterleri”ni dikkate almakta yükümlüdür. Editör kararlarında editörlere yardımcı olur ve editoryal iletişim yoluyla yazarlara makalelerini iyileştirmede yardımcı olur. Makale ile ilgili diğer makale, eser, kaynak, atıf, kural ve benzeri eksiklerin tamamlanmasına işaret edilmelidir.
Zamanlamaya Uyma
Hakemler, değerlendirmelerini kendilerine verilen süre içinde tamamlamalıdır. Makale önerisini incelemek için yeterli nitelikte hissetmeyen veya makale incelemesinin zamanında gerçekleşemeyeceğini bilen herhangi bir hakem, derhal editörleri haberdar etmeli ve gözden geçirme davetini reddetmeli, böylece yeni hakem atamasının yapılması sağlanmalıdır.
İfşa ve Çıkar Çatışması
Hakemler kendilerine gönderilen metinle bağlantılı yazarlar, şirketler ya da kurumlardan herhangi birisiyle rekabet, işbirliği ya da başka tür ilişkilerden veya bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarına sahipse söz konusu metni değerlendirmemelidir.
Etik
Hakemlerin, değerlendirme sürecinin herhangi bir aşamasında çalışmada etik ihlal, intihal, vb. tespit etmesi halinde Editöre iletmesi gerekmektedir. Hakemler, inceleme için gönderilen çalışmaların yazarların özel mülkü olduğunu kabul eder.
Editörün Sorumlulukları
Yayınlama Kararları
Editörler, dergiye gönderilen metinlerden hangisinin değerlendirmeye alınması ya da yayınlanması gerektiği konusunda karar vermekten sorumludur.
Dürüstlük
Editörler yayın değerlendirme sürecinin gerektiği şekilde işlemesini sağlamalıdır. Bu bağlamda editörler, metinlerin yazarlarının kimliğini hakemlere ve hakemlerin kimliğini de yazarlara açık etmemelidir.
Gizlilik
Editörler, değerlendirilmek üzere gönderilen metinleri gizli belgeler olarak görmeli ve gönderilen metinlerle ilgili herhangi bir bilgiyi yazışmadan sorumlu yazar, hakemler, editörler kurulundaki kişiler ve yayıncı dışında kimseye vermemelidir.
İfşa Etme ve Çıkar Çatışması
Editörler ve editörlük işlerinden sorumlu herhangi bir kişi, gönderilen bir metinde yer alan (yayınlanmış ya da yayınlanmamış) herhangi bir materyali yazarın yazılı izni olmadan kendi araştırması için kullanmamalıdır.
Soruşturma
Editörler, etik şikâyetlerini usulüne uygun ve dürüst bir şekilde soruşturmalıdır.
Hakemleme
Daha önce yayınlanmamış ya da yayınlanmak üzere başka bir dergide halen değerlendirmede olmayan ve her bir yazar tarafından onaylanan makaleler değerlendirilmek üzere kabul edilir. Gönderilen ve ön kontrolü geçen makaleler iThenticate yazılımı kullanılarak intihal için taranır. İntihal kontrolünden sonra, uygun olan makaleler editör tarafından dergi kapsamı ile uyumluluğu açısından değerlendirilir.
Editör, yayına gönderilen makalelerin çift taraflı kör hakem değerlendirmesinden geçmelerini sağlar.
Makaleler, değerlendirme yapılması için en az iki hakeme gönderilir.
Hakemler gerekli görürse yazar tarafından değişiklik yapılır. Makalelerin her iki hakemden olumlu rapor alması halinde Yayın Kurulu'nun nihai kararına sunulur. Yayın Kurulu, yazar tarafından düzeltilen metnin yayınlanıp yayınlanmayacağına karar verir. Hakem raporlarından biri olumlu diğeri olumsuz olduğu takdirde ise yazı üçüncü bir hakeme gönderilebilir veya Yayın Kurulu hakem raporlarını inceleyerek nihai kararı verebilir.
Editör; yazarlar ve hakemler arasında çıkar çatışmasına izin vermez. Hakem atama konusunda tam yetkiye sahiptir.
Hakemlerin değerlendirmeleri objektif olmalıdır.
Hakemler, gönderilen makalelere ilişkin tüm bilginin, makale yayınlanana kadar gizli kalmasını sağlamalı ve yazar tarafında herhangi bir telif hakkı ihlali ve intihal fark ederlerse editöre raporlamalıdırlar.
Hakem, makale konusu hakkında kendini vasıflı hissetmiyor ya da zamanında geri dönüş sağlaması mümkün görünmüyorsa, editöre bu durumu bildirmeli ve hakem sürecine kendisini dahil etmemesini istemelidir.
Hakemler ve yayın kurulu üyeleri başka kişilerle makaleleri tartışamazlar. Hakemlerin kimliğinin gizli kalmasına özen gösterilmelidir.
Bir sayıda bir hakeme birden çok makale gönderilebilir.
Kabul edilen eserin yayınlanma süreci, eserin gönderildiği tarihten itibaren 2-5 ay sürmektedir.
Etikle ve Sahtecilikle İlgili Meselelerin Rapor Edilmesi
(İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi ile birlikte) editörler, gönderilen bir metin ya da yayınlanan bir makale konusunda etik meseleler dile getirildiğinde gerekli adımları atacaktır. Her etik olmayan yayın davranışı iddiası, yayından yıllar sonra dile getirilse bile soruşturulacaktır. Soruşturma sonucunda etikle ilgili iddianın doğru olduğu ortaya çıkarsa ilgili taraflar nezdinde düzeltme, geri çekme, kaygının dile getirilmesi ve benzeri girişimlerde bulunulacaktır. Bu girişimler dergide resmi bir açıklamanın yayınlanması; ilgili kişinin işverenine, kurumuna ya da örgütüne resmi bir yazı gönderilmesi ve ilgili meslek kuruluşuna resmi bir yazı gönderilmesi şeklinde olabilir.
Telif Hakkı Bilgilendirmesi
Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisine metin gönderen yazarlar telif hakkını dergiye devretmeyi kabul etmiş olurlar. Ancak yazarlar, çalışmalarını yeniden basabilirler ya da başkalarına yeniden yayınlama izni verebilirler; bu durumda çalışmanın orijinal olarak Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisinde yayınlandığına dair atıf yapılmalıdır. Dergi CC-BY-NC lisansı politikasını benimsemiştir; buna göre yazarlar, yayınlandıktan hemen sonra makalelerini ticari nitelik taşımayan web sayfalarında, sosyal medyada ve benzer depolama alanlarında paylaşabilirler.
Yazarlar, ayrıca makalelerinin Özetini ve Atıf bilgilerini (başlık, yazar adı, yayın tarihi gibi), makalenin derginin web sayfasındaki linkine atıfta bulunma şartıyla sosyal medyada ve bloglarda paylaşabilirler.
Dergi Arşivi
Dergi içeriği, İstanbul Sabahattin Üniversitesinin Dergiye ait depolama kısmında dijital olarak muhafaza edilecektir.
Dergide yayınlanan makaleler, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi tarafından yönetilen Ortak Depolama Alanında yer alacaktır.
Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, ayrıca yazarların makalelerini kendi web sayfalarında, kurumlarına ait web sayfalarında ve diğer depolama alanlarında paylaşmalarına izin vermektedir. Dergi, kamuya açık bir dergi olduğu için içeriğinin kamudan saklanması söz konusu değildir.